W terapii psychodynamicznej bazą współpracy między pacjentem   i terapeutą  jest relacja psychoterapeutyczna oparta na poczuciu bezpieczeństwa, zaufaniu      i akceptacji. Pacjent zachęcany jest do swobodnego dzielenia się swoimi myślami, skojarzeniami, wyobrażeniami. Terapeuta z uwagą "podąża" za pacjentem, poszukując wspólnie z nim nowego rozumienia wnoszonych treści, bez oceniania, doradzania czy pouczania. Tworząca się więź aktywuje mechanizm "przeniesienia": w trakcie procesu terapeutycznego pacjent zaczyna przeżywać terapeutę tak,    jak w przeszłości przeżywał znaczące dla siebie osoby (najczęściej rodziców), oraz "przenosić" na terapeutę przekonania i uczucia żywione do tych osób. Prowadzi to do aktywowania w relacji terapeutycznej nieuświadomionych konfliktów, potrzeb, oczekiwań, mających swoje źródło we wczesnych latach doświadczeń z ważnymi osobami. Terapeuta, dzięki zdolności empatii                 oraz specjalistycznej wiedzy, w toku terapii umożliwia pacjentowi głębsze zrozumienie swojej rzeczywistości wewnętrznej i zewnętrznej. Uświadomienie przyczyn doświadczanych trudności oraz przeżycie korekcyjnych doświadczeń emocjonalnych w relacji terapeutycznej umożliwia trwałe zmiany osobowościowe oraz zdolność wprowadzania korzystnych zmian w funkcjonowaniu psychospołecznym. Osobowość to struktura kształtująca się latami, w związku        z czym również wypracowanie trwałych zmian w tym zakresie wymaga odpowiednio długiego czasu leczenia. Proces ten trwa zwykle od roku do kilku lat,  w zależności od rodzaju i nasilenia problemów, z jakimi zgłasza się pacjent, jego możliwości intelektualno-emocjonalnych oraz motywacji do zmiany.